Cha, mẹ có quyền yêu cầu xem xét lại quyền nuôi con khi đã có quyết định của Toà án hậu ly hôn?

      Khi ly hôn, quyết định công nhận ly hôn thuận tình hoặc bản án ly hôn sẽ được toà án phân định về tài sản và quyền nuôi con, cũng như nghĩa vụ cấp dưỡng cho con (nếu có). Khi bản án đã có hiệu lực, các bên được phải thực hiện quyền và nghĩa vụ theo phán Quyết của tòa án. Tuy nhiên, cũng dựa vào tình hình điều kiện thực tế mà một bên có thể yêu cầu Toà án xem xét lại quyền lợi và nghĩa vụ của cả hai bên cho dù khi bản án đã có hiệu lực. Bài viết dưới đây của Luật Bắc Dương sẽ cung cấp những thông tin về những trường hợp mà cha mẹ có quyền yêu cầu thay đổi quyền trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn.

1. Chủ thể có quyền yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con sau ly hôn.

      Căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 84 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 thì sau khi đã ly hôn, các chủ thể sau đây sẽ có quyền khởi kiện để yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn:

      – Cha, hoặc mẹ đẻ của người con này. Theo đó, người đang trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn có quyền yêu cầu Tòa án thay đổi việc trực tiếp nuôi con, để giao lại quyền nuôi con cho người chồng/vợ cũ – người hiện không nuôi con khi họ không còn đủ điều kiện để nuôi dưỡng con. Còn người không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn thì có quyền yêu cầu Tòa án thay đổi người trực tiếp nuôi con, giành lại quyền nuôi con từ “người đang trực tiếp nuôi con” khi họ cảm thấy người đang trực tiếp nuôi con không đảm bảo được điều kiện, quyền và lợi ích hợp pháp của con.

       Ngoài cha mẹ, những cá nhân, tổ chức sau đây, khi nhận thấy người đang trực tiếp không còn đủ điều kiện để thực hiện việc nuôi dưỡng người con này, cũng có quyền khởi kiện yêu cầu thay đổi quyền nuôi dưỡng:

       – Người thân thích:  Khoản 19 Điều 3 Luật Hôn nhân và Gia đình quy định đây là người có quan hệ hôn nhân, nuôi dưỡng, có cùng dòng máu về trực hệ và có họ trong phạm vi ba đời. 

       – Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình:  Ủy ban nhân dân cấp huyện, cấp tỉnh; Phòng Lao động, Thương binh và Xã hội;…

       – Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em;

       – Hội liên hiệp phụ nữ.

  >>> Liên hệ ngay: Sống chung như vợ chồng có vi phạm pháp luật  

 2.  Điều kiện để giành lại quyền nuôi con sau ly hôn

      Khi một trong các chủ thể nêu trên có đơn khởi kiện để yêu cầu Tòa án thay đổi người trực tiếp nuôi con thì Tòa án cần thực hiện xác minh hồ sơ, chứng cứ, và chỉ giải quyết việc thay đổi người trực tiếp nuôi con nếu thuộc một trong các trường hợp sau:

     Trường hợp 1: Cha và mẹ cùng đồng thuận, thống nhất thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con trên cơ sở phù hợp và đảm bảo tốt nhất quyền và lợi ích của con.

     Khi hai vợ chồng thống nhất trong việc thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn thì vợ và chồng phải cùng nhau lập ra “văn bản thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn”, đồng thời làm đơn khởi kiện để yêu cầu Tòa án công nhận sự thỏa thuận này.

      Tòa án sau khi nhận được hồ sơ khởi kiện của hai bên sẽ thực hiện việc xem xét hồ sơ, kiểm tra về điều kiện nuôi dưỡng của cha và mẹ, nếu xét thấy việc thỏa thuận này hoàn toàn tự nguyện, phù hợp với lợi ích của con thì Tòa sẽ ra quyết định về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con khi ly hôn.

    Trường hợp 2: Có đầy đủ căn cứ cho thấy người đang trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con. Thông thường, trên thực tế, điều kiện chăm sóc nuôi dưỡng con vẫn được xem xét trên các phương diện:

     – Về kinh tế: Người trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng con phải là người có điều kiện kinh tế ổn định, thể hiện thông qua việc có tài sản hoặc có công việc ổn định, phát sinh thu nhập đủ để nuôi sống và đáp ứng những điều kiện sống tối thiểu của người con và chính họ.

       Điều đó có nghĩa, khi người hiện tại đang được trực tiếp nuôi con không còn tài sản cũng không có không việc, hay công việc không ổn định, dẫn đến kinh tế không ổn định, không đáp ứng điều kiện để nuôi sống chính họ và người con. Trường hợp này là một trong những căn cứ để người cha/mẹ còn lại (người không được trực tiếp nuôi con theo Bản án/quyết định có hiệu lực của Tòa án) yêu cầu Tòa án thay đổi người trực tiếp nuôi con

      – Về điều kiện chăm sóc nuôi dưỡng con: Người trực tiếp nuôi con phải là người có đầy đủ năng lực hành vi dân sự, có tư cách đạo đức, nhân phẩm tốt, không thuộc trường hợp bị hạn chế quyền của cha mẹ đối với con theo quy định tại Điều 85 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014. trên thực tế, việc không đáp ứng điều kiện chăm sóc, nuôi dưỡng con trong trường hợp này thường diễn ra dưới những hoàn cảnh như: 

       + Người được trực tiếp nuôi con đi lấy chồng/hoặc vợ mới, mà không trực tiếp chăm sóc con mà để con cho ông, bà hoặc người thân khác nuôi dưỡng.

       + Cha/mẹ – người đang trực tiếp nuôi dưỡng người con này có những hành vi bạo hành, đánh đập, gây thương tích cho con hoặc có hành vi xâm hại tình dục, dâm ô với con.

      + Cha/mẹ – người đang trực tiếp nuôi dưỡng con quá bận rộn với công việc, đi sớm về muộn, không thể dành thời gian để chăm sóc con, mà thường phải gửi người khác chăm sóc.

     + Người đang trực tiếp nuôi con có những hành vi hạn chế các quyền lợi cơ bản của con như đi học, giải trí,…

    – Về môi trường sống của con: Trường hợp người đang trực tiếp chăm sóc nuôi dưỡng con không thể tạo ra môi trường sống cho con mà làm cho con phải sống trong môi trường thường xuyên bị bạo hành, bạo lực, tiếp xúc nhiều với tệ nạn xã hội như ma túy, mại dâm, cờ bạc…  thì đây là môi trường có thể ảnh hưởng xấu đến việc hình thành và phát triển nhân cách, sự phát triển bình thường của trẻ.

>>> Tham khảo ngay: Dịch vụ tư vấn Luật Hôn nhân và Gia đình uy tín.

   3. Thẩm quyền giải quyết của Tòa án

    Căn cứ tại khoản 1 Điều 39 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định như sau:

“1. Thẩm quyền giải quyết vụ án dân sự của Tòa án theo lãnh thổ được xác định như sau:

       a) Tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc, nếu bị đơn là cá nhân hoặc nơi bị đơn có trụ sở, nếu bị đơn là cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các Điều 26, 28, 30 và 32 của Bộ luật này;”

       Theo đó Tòa án nhân dân quận, huyện nơi người đang trực tiếp nuôi dưỡng con đang cư trú hoặc đang đăng ký tạm trú có thẩm quyền giải quyết việc yêu cầu thay đổi quyền nuôi con. 

       Do đó, Nếu một trong hai bên mong muốn yêu cầu tòa án xem xét lại quyền nuôi con thì có thể làm đơn yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con (Kèm theo các bằng chứng, chứng cứ chứng minh điều kiện nuôi dưỡng và quyền lợi của con đang không được đảm bảo) gửi lên Tòa án nhân dân quận, huyện nơi người trực tiếp nuôi con đang cư trú hoặc tạm trú để được yêu cầu giải quyết

       Trên đây là những ý kiến tư vấn của Luật Bắc Dương về những trường hợp được quyền yêu cầu thay đổi quyền trực tiếp nuôi dưỡng sau ly hôn? Công ty Luật Bắc Dương với đội ngũ Luật sư giàu kinh nghiệm, sẵn sàng đồng hành cùng khách hàng trong việc giải quyết mọi vấn đề pháp lý liên quan tới Luật Hôn nhân và Gia đình. Hãy liên hệ với chúng tôi để được sử dụng dịch vụ tư vấn một cách tốt nhất.

>>> Tham khảo ngay: Vợ hoặc chồng có quyền ly hôn đơn phương trong những trường hợp nào ?